Wyzwania tłumaczeń ustnych
Jedną z najciekawszych a zarazem najbardziej wymagających dla tłumacza sytuacji jest ta, w której dokonuje tłumaczeń ustnych. Z reguły są to wyjątkowe wydarzenia, takie jak np. zawieranie umów lub podpisywanie aktów notarialnych, ślub z obcokrajowcem, rozprawa sądowa, konferencja międzynarodowa, walne zgromadzenia spółek z kapitałem zagranicznym, wszelkie sytuacje związane ze stawiennictwem i koniecznością składania wyjaśnień lub zeznań na policji, prokuraturze itd.
Jedną z najbardziej wymagających form tłumaczeń ustnych jest tłumaczenie symultaniczne, czyli równoczesne – odbywa się w dźwiękoszczelnej kabinie, a tłumacz jednocześnie słucha wypowiedzi i przekłada ją na bieżąco. Jedną z form tłumaczenia równoczesnego jest tzw. tłumaczenie szeptane, które – jak nazwa sugeruje – polega na bieżącym tłumaczeniu ściszonym głosem, bez użycia specjalistycznego sprzętu dźwiękowego. Wymaga to nie tylko ogromnej koncentracji, ale też podzielności uwagi, idealnej dykcji i refleksu.
Podobnie w przypadku tłumaczeń konferencyjnych, które są jednak o tyle wygodniejsze, że tłumacz ma kontakt z osobą, której wypowiedź przekłada, ma zatem potencjalnie możliwość uściślenia znaczenia wypowiedzi, w razie niepewności.
Inną odmianą są tłumaczenia konsekutywne, które polegają na tłumaczeniu dłuższej wypowiedzi nie na bieżąco, a po zakończeniu całości lub pewnej części. Tłumacz sporządza wówczas notatki w trakcie przemówienia tak, aby móc odtworzyć logikę wywodu w swoim tłumaczeniu. Formą tłumaczeń konsekutywnych są tłumaczenia liaison („zdanie po zdaniu”), które charakteryzują się podziałem wypowiedzi na większą ilość krótszych części (3-4 zdania), co dla tłumacza jest łatwiejsze do zapamiętania nierzadko bez użycia notatek.
Tłumaczenie a vista, to przełożenie ustne tekstu pisanego, np. w przypadku podpisywania aktu notarialnego, z reguły bez wcześniejszego zapoznania się z tym pismem.
Choć każda z wymienionych wyżej sytuacji jest specyficzna, wszystkie łączy jedno: praca tłumacza odbywa się w warunkach szczególnych i oficjalnych. Nierzadko w grę wchodzą ogromne emocje, zarówno pozytywne (jak w przypadku ślubu), jak i negatywne (np. w trakcie składania na policji zeznań).
W przypadku tłumaczeń ustnych, istotne jest, aby natychmiast pojąć sens wypowiedzi, która podlega tłumaczeniu, oraz przekazać ją niezwłocznie w języku, na który ją tłumaczymy, w sposób jak najpełniej oddający jej sens w oryginalnym brzmieniu.
Wszelkie nieścisłości mogą mieć poważne konsekwencje, zarówno prawne jak i gospodarcze.
Dlatego tak istotne jest, by przy wyborze tłumacza kierować się nie tylko jego idealną znajomością języka, ale też precyzją, cierpliwością i odpornością na stres.
(A. B.)
